Λεπτοκαρυά

Πληροφοριακά Στοιχεία

Δημοσιεύθηκε : Δευτέρα, 07 Απρίλιος 2014 09:24

Γράφτηκε από Έφη Πουλάκη-Παντερμαλή

Λεπτοκαρυά

Η Λεπτοκαρυά, στην περιοχή των αρχαίων Λειβήθρων, αναφέρεται στην περιοχή από το 1835, αλλά είναι πιθανότατα αρχαιότερη.  Ο Παρθένιος Κίτρους την θεωρεί από τους παλιότερους οικισμούς της περιοχής: άνω των διακοσίων πεντήκοντα, ίσως δε και τριακοσίων ετών.  Αι αρχαιότεραι ιεραί εικόνες των ιερών ναών του χωρίου είναι χρονολογίας του έτους 1750.

Το 1886 ο Ν.Σχινάς έγραφε: 

"Απ΄ αυτού  [Αγ. Παντελεήμονα] δε η οδός, βαίνουσα ομαλώς και διά μικρών μόνο ανωμαλιών, αίτινες παρέχουσι μικρόν εμπόδιον και εις πορείαν αμαξών φέρει εις κεφαλοχώριον Λεφτοκαρυά, έχον 130 οικογενείας χριστιανικάς, χάνιον 30 ίππων και 100 ανδρών, κείμενων εντός των θαμνωδών υπωρειών του Ολύμπου, και ώρας απέχον της παραλίας, τούτου δ΄ ένεκεν εκ των κατοκων του, οι μεν 60 εισίν οπλίται, έτεροι δε 60 ναύται επιβαίνοντες 10 μικρών πλοιαρίων".

 Οι κάτοικοι, στην περιοχή άγνωστο από πότε, μετακινήθηκαν λόγω κατολισθήσεων στην παραλία τη δεκαετία του 50. Σήμερα το παλιό χωριό βρίσκεται σε  κατάσταση ερειπίων (σώζονται 2-3 κτίσματα).  Εκτενής περιγραφή του στις αρχές του αιώνα δίνεται από τον Παρθένιο.

Το χωρίον Λεπτοκαριά [κεφαλοχώριον]

«Το όνομα τούτο φέρει καθ΄ ημάς το χωρίον εκ δένδρων λεπτοκαρυών, άτινα εν αφθονία φαίνεται ότι εφύοντο ποτε επί της θέσεως εφ΄ ης κείται το νυν χωρίον και πέριξ αυτής.  Είναι δε τούτο κεφαλοχώριον, επί χωματώδους λόφου κείμενων και κατ΄ εποχάς καθιζήσεις εις διάφορα μέρη υφιστάμενον, επί των νοτιοανατολικών υπωρειών του Ολύμπου και εις χαμηλότερων του Παντελεημόνου και της Σκοτίνης μέρος.

Έχει αντικρύ αυτού και προς το βορειοανατολικόν την θάλασσαν του Θερμαϊκού, προς ην έχει εστραμμένον το μέτωπον, εκ δεξιών αυτού την άγουσαν προς την τρίωρον αυτής απέχουσαν νοτιοδυτικώς ιεράν μονήν της Παναγίας των Κανάλλων,  τον ορμητικό χείμαρρον Συν της Ζλιάνας τον εκ της φάραγγος των Κανάλλων κατερχόμενον, το τρίωρον αυτής απέχον προς νότον χωρίον Σκοτίνα και το νοτιοανατολικώς αυτής ορώμενον χωρίον Παντελεήμονον μετά της ολίγον κάτωθι ανατολικώς και μη ορωμένης Πούρλιας, εξ αριστερών δε και βορειοδυτικώς τον έτερον χείμαρρον Τοπόλιανης μετά της δίωρον βορειοδυτικώς απεχούσης κωμοπόλεως Λιτοχώρου. 

Οπισθεν δ΄ αυτού και προς δυσμάς την κατάφυτον εκ πλουσιωτάτου δάσους πευκών, οξυών, κατανεών, δρυών, πρίνων και κέδρων μιαν εκ των χαμηλοτέρων κορυφών του Ολύμπου, την επιλεγομένην κοινώς Αρβανίτην, βρίθουσαν εξ αρωματικών χόρτων, οριγάνου, μέντας, ηδυόσμου και ολυμπίου τείου και σαλεπίου.

Η εκ του χωρίου προς τα νοτιοανατολικά, και  βορειοδυτικά θέα είναι θαυμάσια.  Έχει ενώπιον αυτού ο θεατής εκ δεξιών μεν την δασώδη βουνοσειράν εφ΄ ης κείνται τα χωρία Σκοτίνα, Παντελεήμονον και Πούρλια, μετά του προ της θαλάσσης υπερηφάνως ισταμένου φρουρίου Πλαταμώνος, ενώπιον δ΄ αυτού καταντικρύ άπασαν την πεδιάδα την περιλαμβάνουσαν τας καλλιεργουμένας γαίας των τεσσάρων μετά της Λεπτοκαρυάς χωρίων τούτων και την εκείθεν διερχομένην σιδηροδρομικήν γραμμήν Αθηνών-Θεσσαλονίκης, ολόκληρον τον Θερμαϊκόν, την Χαλκιδικήν, το Αιγαίον μέχρι Θεσσαλονίκης και  του όρους Χορτιάτου, καθώς και την παραλίαν των περιφερειών Καμπανίας και Κίτρους εξ αριστερών μετά των βορειοδυτικώς κειμένων μεγαλοπρεπών κορυφών του Ολύμπου. 

Το χωρίον Λεπτοκαρυά αποτελείται εξ εκατόν πεντήκοντα οικιών διωρόφων λιθοκτίστων και περιλαμβάνει περί τας χιλίους διακοσίους κατοίκους χριστιανούς ορθοδόξους ελληνοφώνους, ασχολουμένους άπαντας εις την γεωργίαν των δημητριακών και κτηνοτροφίαν αιγοπροβάτων, τινάς δε και εις την ναυτιλίαν.  Πολλοί εκ τούτων είναι και αγωγείς μεταφέροντες διά των ημιόνων αυτών εμπορικήν ξυλείαν εκ του άνωθι χωρίου των και προς το νοτιοδυτικόν πλουσιώτατου ως προείπομεν δάσους της ολυμπίου οροσειράς, εις την παραλίαν, οπόθεν εκ της σκάλας Λεπτοκαριάς παραλαμβάνουσι ταύτην τα εκεί σταθμεύονται ιστιοφόρα πλοία διά Θεσσαλονίκην και άλλα μέρη.

Αι καλλιεργήσιμοι και εύφοροι εις αραβόσιτον προ πάντων γαίαι της Λεπτοκαριάς εκτείνονται παρά την θάλασσαν και την σιδηροδρομικήν γραμμήν, και απέχουσι μόλις περί τα τρία τέταρτα της ώρας εκ του χωρίου, και διά τούτο οι κάτοικοι δύνανται την ημέραν να εργάζονται εις αυτάς, να διανυκτερεύωσι δ΄εν ταις οικίαις αυτών εν τω χωρίω οπόθεν την πρωίαν επανερχόμενοι συνεχίζουσι τας γεωργικάς αυτών εργασίας.  Είναι δε τούτο πλεονέκτημα της Λεπτοκαρυάς, του οποίου στερείται η Σκοτίνα, ης αι γαίαι απέχουσι δίωρον, μερικαί δε δύο και ημίσεις ώρας εκ ταύτης.

Οι κάτοικοι του χωρίου τούτου είναι σχετικώς φιλόπονοι και χρηστοί οικογενειάρχαι, φιλόνομοι και νομοταγείς, ευσεβείς και φιλόθρησκοι, όπερ δείκνυται εκ του μεγαλοπρεπούς αυτών ιερού ναού του Αγ. Νικολάου, μεθ΄ωραίου ασβεστοκτίστου κωδωνωστασίου, όπερ ιδίαις δαπάναις ωκοδόμησαν, καέντα δε προ τινος κατά την στέγην πάνυ προθύμως και ταχέως επεσκεύασαν και εστέγασαν διά κοινής αυτών συνδρομής. Εκτός δε του Αγ. Νικολάου και έτερον ναόν εντός του χωρίου διατηρούσι, τον της Αγ. Τριάδος, όπου και το νεκροταφείον, επί ωραίας τοποθεσίας νοτιοανατολικώς, περιτετειχισμένον διά τοιχου ασβεστοκτίστου. 

Ιδίαις δαπάναις διατηρούσι πεντατάξιον δημοτικήν σχολήν εν ιδίω κοινοτικώ κτιρίω μετά εβδομήκοντα και άνω μαθητών αρρένων και θηλεων.  Η φιλομουσία δε των φιλοτίμων Λεπτοκαρυατών καταφαίνεται και εκ του διακαούς πόθου αυτών ίνα προσκτησονται αξιοπρεπεστερον τη κοινότητι αυτών σχολικόν κτίριον, όπερ θάττον ή βράδιον θα κατορθώσωσι.

Διατηρούσι δύο ιερείς, τον παπα Νικόλαον Τριανταφύλλου σακελλάριον, και τον παπα Γεώργιον Αστερίου.

Το χωρίον τούτο είναι πενέστερον των προμνημονευθέντων και τούτο διότι αι καλλιεργήσιμαι γαιαι αυτού είναι ανεπαρκείς εν σχέσει προς τον πληθυσμόν αυτού, έχει δ΄ανάγκην επαυξήσεως αυτών προς βελτίωσιν της καταστάσεως αυτού.

Η Λεπτοκαρυά ως κειμένη περί τα τρία τέταρτα της ώρας μόλις μακράν της θαλάσσης και παρά την οδον την άγουσαν εις το νοτιοδυτικώς αυτής τετράωρον περίπου απέχον χωρίον Καρυάν, το παρά τας κορυφάς των φυλακίων των παλαιών ελληνοτουρκικών συνόρων κείμενον,  εχρησίμευε πάντοτε τοις Τούρκοις ως στρατιωτικόν κέντρον, δι ου από της θαλάσσης και διά Λεπτοκαριάς και οδού Καρυάς ανεβίβαζον τηλεβόλα, πολεμοφόδια και ζωοτροφίας μετά στρατευμάτων εν καιρώ πολέμου προς την Ελλάδα, εις τας επί των κορυφών τούτων της μεθορίου τουτων οχυράς πολεμικάς γραμμάς, τας προς ελληνικήν Λάρισαν και Θεσσαλίαν εν γένει εστραμμένας.

Εκτός της ιδίας σκάλας επί της ακτής της Λεπτοκαρυατικής παραλίας, έχει ήδη η Λεπτοκαρυά και ίδιον ομώνυμον σιδηροδρομικόν σταθμόν, ούτινος στερούνται τα άλλα δύο προμνημονευθέντα χωρία Σκοτίνα και Παντελεήμων.

Η Λεπτοκαρυά έχει κλίμα ευκραέστατον και υγιεινότατον, ορίζοντα εκτεταμένον και θαυμάσιον, ύδατα δε εύγευστα, ελαφρά, υγιειενά και χωνευτικότατα, κατώτερα όμως των υδάτων των χωρίων Σκοτίνης και Παντελεημόνου.

Και κατά την φιλοπατρίαν και τον πατριωτισμόν δεν υστερούσι των άλλων χωρίων οι Λεπτοκαρυάται αποτελεσματικώς συντελέσαντες και ούτοι εις την επιτυχίας του σκοπού των ελληνικών ανταρτκών σωμάτων κατά τον μακεδονικόν αγώνα μετ΄αυτοθυσίας συνεργασθέντες με΄αυτών.

Το χωρίων αριθεμεί βίον άνω των διακοσίων περεντήκοντα, ίδως δε και τριακοσίων ετών.

Αι αρχαιότεραι ιεραί εικόνες των ιερών ναών του χωρίου είναι χρονολογίας του έτους 1750.»