Εμπορικοί Αμφορείς

 ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΑΜΦΟΡΕΙΣ
 
 
 

Αν δει κρασί Μενδαίο, που μόλις ωριμάσει,
το ακολουθεί και λέει:
«Αχ πόσο απαλό και λευκό!
Νερό θα παίρνει τρία μέρη;»

Και ο Έρμιππος πάλι, κάνει τον Διόνυσο να θυμάται περισσότερα:

«Με το Μενδαίο
ακόμη και οι μακάριοι οι θεοί
στο στρώμα  κατουράνε!»

Αθήναιος

Mε το εμπόριο ασχολούνταν πολλές κοινωνικές ομάδες, από τους μικροπωλητές και τους ναύκληρους μέχρι τους τραπεζίτες και τους επενδυτές.    Από την πολιτεία λαμβάνονταν μέτρα για τον έλεγχο εισαγωγών-εξαγωγών, τη χρήση μέτρων-σταθμών, τον έλεγχο τιμών-ποιότητας,  τη συγκέντρωση  φόρων-προστίμων κα.   Τη μεγαλύτερη διακίνηση είχαν τα αγροτικά προϊόντα και ιδιαιτέρως το κρασί

 

Το κρασί [αλλά και μερικά ακόμη προϊόντα  όπως πχ. το λάδι] έβγαινε στο εμπόριο κατασταμνισμένο μέσα σε  ειδικά αγγεία, χαρακτηριστικά του τόπου παραγωγής του οίνου.  Σήμερα ονομάζουμε τα αγγεία αυτά [οξυπύθμενους] εμπορικούς αμφορείς.  Είναι  πολύτιμοι για την αρχαιογνωσία, επειδή βρίσκονται σχεδόν παντού και προσφέρουν βοήθεια στην κατανόηση της οικονομίας. 

 

Σε μία αγροτική οικονομία, όπως η ελληνική, η παραγωγή των εμπορικών αμφορέων  είχε ζωτική σημασία για την εμπορευσιμότητα  των προϊόντων.  Στα αγροκτήματα οι αμφορείς θα έφθαναν πριν από την ώρα της παραγωγής,  και ειδικότερα στους οινοπαραγωγούς  πριν από την εποχή του καστασταμνισμού του οίνου. 

Η οξυπύθμενη βάση διευκόλυνε τη μεταφορά στα αμπάρια των πλοίων και αποτελούσε μία επιπλέον λαβή προκειμένου να ανασηκωθεί το αγγείο και να αδειάσει το περιεχόμενο. Αποτελούσε επίσης έναν απομονωμένο σχετικά αποδέκτη για  το όποιο κατακάθι άφηνε ο  κατασταμνισμένος οίνος.  Ο στενός λαιμός, και το χείλος  εύκολα σφραγίζονταν με ειδικό πώμα για  να απομονώνει το περιεχόμενο από τις διαβρωτικές ιδιότητες του περιβάλλοντος.  Τα πώματα σφραγίζονταν συνήθως με ρητίνη και ήταν πήλινα  ή από οργανικά υλικά. 

 

Οι εμπορικοί αμφορείς είναι κυρίως γνωστοί από τις θέσεις όπου βρέθηκαν  μετά τη  χρήση τους,  από τα ναυάγια των πλοίων που μετέφεραν τα προϊόντα στη θάλασσα, μερικοί και από τα  εργαστήρια παραγωγής τους. 

 

Αρκετά εργαστήρια οξυπύθμενων αμφορέων έχουν εντοπιστεί στη Θάσο, τη Ρόδο, τη Κνίδο, τη Κω, τη Χίο, τη Σκόπελο, την Αλόννησο, τη Πάρο, τη Νάξο, τη Τήνο, τη Κρήτη, το Αίγιον, τη Κέρκυρα, τις Κλαζομενές, τη Χερσόννησο. Πρόσφατα και στο αρχαίο Ηράκλειο [Πλαταμώνα] όπου μεταξύ άλλων παράγονταν και αμφορείς τύπου Μένδης, της μεγάλης οινοπαραγωγού πόλεως που βρισκόταν στην απέναντι  ακριβώς ακτή του Θερμαϊκού.

 

Η σημασία που δινόταν σε αυτό το αγγείο  διαφαίνεται από το γεγονός ότι ένας από τους μεγαλύτερους γλύπτες της αρχαιότητας, ο Λυσιππος, κατασκεύασε το αγγείο που χρησιμοποίησε ο Κασσανδρος για τις μεγάλες εξαγωγές του Μενδαίου οίνου.

Οινηροί αμφορείς του τύπου της Μένδης, όπως βρέθηκαν στα κεραμικά
εργαστήρια του αρχαίου Ηρακλείου Ολύμπου {Κρανιά}